فصل چهارم

اصول عقاید اهل حق

در مسلك اهل حق اصول عقاید بر این نهج می‌باشد ـ نظر به ‌پنج اصل اصول دین شرع مبین یعنی: توحید ـ عدل ـ نبوّت ـ امامت ـ معاد، نكات زیر لازم‌الرّعایه و واجب‌الاطاعة است:

۱- خدا را به تعریف و توصیفی باید شناخت كه جمیع انبیاء و اولیاء و موحدین واقعی شناخته‌اند.

۲- با توجه به عدل الهی چون جمیع موجودات صُنع خدا است و هیچ ‌موجودی بی‌حكمت الهی به وجود نیامده، پس هر شیء را به جای خود نیك باید دید. اگر از موجودی به علتی عمل زشتی ناشی شود آن عمل، مورد تنفر است باید حتی‌القوّه سعی و مبارزه جهت ریشه‌كن ساختن آن عمل و نظایر آن نمود. ماحصل باید علت را جست و برطرف كرد.

به عبارت دیگر اهل حق هیچ ‌شیء را نباید بد داند و بد گوید و تحقیر نماید مگر در موردی كه خداوند صریحاً فرموده باشد «مانند سبّ شیطان و غیره» (۱) . زیرا هر وجودی به علتی اعم از مستقیم یا مع‌الواسطه از رشحه‌ی

فیض واجب‌الوجود موجود می‌شود، ذاتاً بد نیست عوارض است سبب امكان قلب ماهیت می‌گردد، پس بر رفع عوارض بد باید به وسایل ممكنه كوشید.

روی این اصل ادیان مشهوره‌ی مرسوله‌ی خدایی را هم هر یك به اقتضای زمان خود صحیح و معتبر است.

۳- هر وجود مفید و محترمی را به هر اسم و رسم و به هر وضعیت و كیفیت و به هر مرتبه و مقامی هست باید به همان تناسب نیك شمرد و احترام نمود.

۴- آنچه را به اقتضای زمان و مكان نزد عاقلان پسندیده است و آن چنان است هر كس بر خود روا می‌دارد باید بر دیگران نیز روا داشته، حتی‌الامكان برخوردارشان نماید. و آنچه را خلاف و ضد پسندیدگی است یعنی طوری است هر كس از او هراسان گردد باید برای رفع و دفع آن بر خود و دیگران یك‌سان گراید.

۵- دنیا را مزرعه‌ی كشت آخرت داند و كوشا باشد نیك بكارد تا نیك بدرود.